สมุนไพรกัญชา (Cannabis sativa L.)
เป็นพืชล้มลุกที่มีการใช้ในทางการแพทย์และสมุนไพรมานานหลายพันปี ทั้งในประเทศจีน อินเดีย ตะวันออกกลาง และภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงในประเทศไทย ปัจจุบันได้รับการยอมรับมากขึ้นในฐานะพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลาย โดยเฉพาะการใช้เพื่อการแพทย์ภายใต้การควบคุม
🔬 ชื่อวิทยาศาสตร์
Cannabis sativa L.
🌿 ชื่อทั่วไป
- ไทย: กัญชา
- อังกฤษ: Cannabis, Hemp (เมื่อหมายถึงสายพันธุ์ที่มี THC ต่ำ)
🧪 สารสำคัญที่พบในกัญชา
- THC (Tetrahydrocannabinol)
- มีฤทธิ์ทางจิตประสาท ทำให้รู้สึก “มึนหรือเคลิ้ม”
- ใช้บรรเทาอาการปวด คลื่นไส้ กระตุ้นความอยากอาหาร
- CBD (Cannabidiol)
- ไม่มีฤทธิ์เมา
- ใช้ลดอาการชัก ลดอักเสบ คลายวิตกกังวล และช่วยให้นอนหลับ
- Cannabinol (CBN), Cannabigerol (CBG) และสารแคนนาบินอยด์อื่น ๆ ที่อยู่ในระหว่างการศึกษาวิจัย
✅ สรรพคุณทางยา (โดยสรุป)
| ประเภทอาการ | สรรพคุณ |
|---|---|
| อาการปวดเรื้อรัง | ลดอาการปวดและการอักเสบ (THC, CBD) |
| โรคลมชัก | CBD มีฤทธิ์ลดความถี่ของอาการชัก |
| คลื่นไส้ อาเจียน | THC ช่วยลดอาการจากการให้เคมีบำบัด |
| เบื่ออาหาร | THC กระตุ้นความอยากอาหาร |
| วิตกกังวล เครียด | CBD ช่วยผ่อนคลายจิตใจ |
| นอนไม่หลับ | THC ช่วยให้นอนหลับดีขึ้น |
| โรคปลายประสาทอักเสบ | บรรเทาอาการชา ปวด หรือแสบ |
| อาการกล้ามเนื้อเกร็งในผู้ป่วยโรคปลอกประสาทเสื่อม | ช่วยลดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ |
🌱 การใช้ส่วนต่าง ๆ ของพืช
| ส่วนของพืช | การนำมาใช้ |
|---|---|
| ใบ | ใช้ในตำรับยาไทย เช่น แก้ปวดเมื่อย บำรุงกำลัง |
| ดอก | ใช้สกัดน้ำมันกัญชา มีสาร THC/CBD สูง |
| ราก | ยาแผนไทยใช้ต้มกินแก้อักเสบ แก้ปวด |
| เมล็ด | ให้โปรตีนสูง ใช้เป็นอาหาร บำรุงร่างกาย |
⚠️ ข้อควรระวังในการใช้กัญชาเป็นสมุนไพร
- ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์ เด็ก และผู้มีโรคจิตเวช
- อาจทำให้มึน ง่วงซึม ความดันต่ำ
- การใช้ในทางการแพทย์ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
- ผลิตภัณฑ์จากกัญชาควรได้รับอนุญาตจาก อย.
